تفاوت چرم دباغی شده به روش گیاهی و شیمیایی (کروم)

گاهی به اشتباه چرم گیاهی و چرم شیمیایی معادل چرم طبیعی و مصنوعی تلقی می شوند، که باید گفت هر دو چرم گیاهی و شیمیایی از فرآیند دباغی چرم طبیعی به دست می آیند. دباغی فرآیندی است که در آن پوست حیوانات به چرم تبدیل می‌شود. فرآیند دباغی به اشکال مختلف انجام می پذیرد. چرم طبیعی به دو صورت گیاهی و صنعتی دباغی و تولید می شود:

۱) روش گیاهی: این روش مخرب  محیط زیست نیست و بافت پوست، شکل اصلی خود را حفظ می کند و رگه رگه نمی شود. بوی چرم گیاهی بهتر از تولید به روش کرومی بوده و تغییر حالتی را در بلند مدت شاهد نیستیم. طی هزاران سال گذشته، انجام  تغییرات روی پوست با خیساندن آن در یک محلولی به نام تانین های  گیاهی (ماده ای دباغی) انجام می‌شده است. این تانین­ها اغلب از درختانی از قبیل بلوط، شاه‌بلوط یا میموزا (درخت گل ابریشم) گرفته می‌شد، اما از صدها نوع درخت و گیاهان دیگر نیز در این امر استفاده‌شده است. درواقع، واژه «تانین» از یک کلمه قدیمی آلمانی به معنی «صنوبر» مشتق شده است؛ تانین ها مولکولی است که به راحتی با پروتئین‌ها پیوند برقرار می‌کند و مایعات را جذب میکند.، تانین های درختان در پوست آن‌ها یافت می‌شود. هنگامی دباغیِ پوست برای تبدیل به چرم، پوست در یک محلول دباغی خیسانده می‌شود. مولکول‌های تانین به پوست واردشده و جایگزین آبی می‌شود که در کلاژن محصورشده است. در این حالت آب بیرون کشیده می‌شود اما چون تانین ها به‌جای مولکول‌های آب حذف‌شده قرار می‌گیرند، این چرم ‌مانند چرم کاملاً خشک‌شده، انعطافش را از دست نمی‌دهد. این فرایند ممکن است به نظر آسان بیاید، اما این‌طور نیست. بلکه این فرایند پیچیده است و پوست‌ها برای مدت طولانی، نزدیک به چندین روز، نیاز به عملیات متعدد دارند تا مولکول‌های آب آن‌ها به‌طور کامل استخراج‌شده و مولکول‌های تانین به‌درستی در جای آن‌ها قرار بگیرند. کار زیادی توسط صنعتگران بسیار حرفه‌ای نیز در این فرآیند انجام می‌شود

۲) روش صنعتی (شیمیایی): این روش با استفاده از مواد شمیایی رنگ دهی (کرومی یا همان فلز سنگین) انجام می شود که روشی سنتی و متداول تولید محسوب می گردد. پیچیدگی تولید، هزینه بالا برای تولید چرم به روش گیاهی منجر به توسعه استفاده از مواد دباغی معدنی در سال ۱۸۵۸ شد. قاعده اساسی کار همان قاعده قبلی است؛ حذف مولکول‌های آب از کلاژن و جایگزینی آن‌ها، اما این فرایند با استفاده از کروم که امروزه رایج‌ترین ماده دباغی معدنی است بسیار سریع‌تر از دباغی با روش گیاهی انجام مبپذیرد.کل فرآیند می‌تواند به‌صورت خودکار و در یک روز به پایان رسد و یون‌های کروم که جایگزین آب ‌شده و به کلاژن متصل می‌شوند بسیار کوچک‌تر از مولکول‌های دباغی گیاهی خواهند بود. این امر به‌طورکلی باعث می‌شود که چرم تهیه‌شده از کروم نازک‌تر و نرم‌تر از چرم دباغی‌شده­ با روش گیاهی باشد. بااین‌حال این عملیات مانند استفاده از تانین های گیاهی طبیعی نیست و برای انجام آن ابتدا پوست را در نمک‌های اسیدی قرار می‌دهند تا کروم بهتر در بین مولکول‌های کلاژن جای بگیرد سپس پوست را به سطح pH طبیعی بازمی‌گردانند. این فرایند نیاز به استفاده از اسیدها و سایر مواد شیمیایی ازجمله خود سولفات‌کروم دارد که اگر به‌درستی مدیریت نشود، تأثیرات منفی بر محیط‌ زیست داشته.

چرم‌های دباغی‌شده به روش گیاهی به‌طورکلی تجزیه‌پذیر هستند، اما فرآیند دباغی گیاهی نیاز به آب و مواد دباغی بیشتری نسبت به فرآیند دباغی با کروم دارد. از سوی دیگر، چرم دباغی‌شده با کروم نمی‌تواند بازیافت شود، اما بعضی از شرکت‌ها اکنون کروم را از چرم بلااستفاده استخراج کرده و به دباغی‌ها به فروش می‌رسانند تا دوباره استفاده شوند. امروزه حدود ۹۰ درصد از چرم‌های جهان از کروم تهیه می‌شوند. دلیل آن هزینه پایین‌تر و همچنین نرم‌تر بودن و کمتر حساس بودن چرم‌های دباغی‌شده توسط کروم به لکه‌های آب است و این موضوع باعث می‌شود که آن‌ها را برای تهیه لباس‌هایی مانند پالتو و کفش های چرمی و روکش اثاثیه یا لوازم مانند روکش صندلی خودروها ترجیح بدهند. دباغی با روش گیاهی یادآور سنت و هنر صنایع‌دستی است، اما تعداد نسبتاً اندکی از دباغی‌ها امروزه توانایی تولید چرم دباغی‌شده با روش گیاهی را دارند. زمان و مهارت موردنیاز در تولید این نوع از چرم، آن را به یک ماده گران‌بها تبدیل می‌کند و این باعث کاهش تقاضای آن می‌شود. این چرم یک چرم ضخیم و قابل‌انعطاف است و برای کالاهایی مانند کیف‌ها و کفشهای دست دوز ایدئال خواهد بود.